ReadScapes


Wat is High-End Audio ?

door ThingMan-- 1998
vrije improvisatie op een tekst van Robert Harley
herziene versie - ©2017-15 september - ThingMan

High-End audio gaat over passie — passie voor muziek. En over hoe goed deze in de thuissituatie kan worden gereproduceerd met behulp van electronische geluidsapparatuur.
De term "
goed" gaat hier een stuk verder dan alleen goed geluid.
Geluid blijft toch de meest overschatte eigenschap van muziek...

Daarentegen is
"overtuigingskracht" een term die geluid, met al haar technisch meetbare eigenschappen omvat, en tegelijkertijd ook de persoonlijke of gedeelde beleving van dat geluid kan uitdrukken.
Overtuigingskracht is wat dat betreft een relatief jonge audiofiele aanduiding, waarin zowel de meetbare als de onmeetbare grootheden zich zouden willen verenigen. De term is relatief jong, omdat de laatste jaren onder liefhebbers op grote schaal duidelijk kon worden dat goed geluid zonder overtuigingskracht niet voldoende is om op termijn muzikaal te blijven boeien. Op plaatsen waar meettechnisch enorm correcte spullen staan te spelen, wordt niet automatisch ook melding gemaakt van overtuigende muziekweergave.

De overtuigingskracht van muziekweergave kan, zelfs
door de best metende en presterende geluidsinstallatie,
toch worden gehinderd of gedegradeerd.

En soms blijkt een bescheiden, geheel pretentieloze set
in staat om je te doen vergeten dat je naar electronicadozen luistert.


Het bovenstaande omvat, vanuit mijn beleving weliswaar,
DE 'audio-ontdekking' van het laatste decennium, en het beste bewijs dat high-end audio geen gespannen relatie hoeft te hebben met de inhoud van de portmonnee.
Ik maakte de hierboven beschreven situaties regelmatig zelf mee, wanneer ik bij mensen thuis de akoestische diagnose moest gaan stellen. Een heel
positief praktijkvoorbeeld van hoe zoiets dan kan lopen verwerkte ik in een ander artikel op deze site.
Zie "
Een Basprobleem?"

De geluidsweergave moet ons (ik en mijn brein) kunnen overtuigen, wil ze door mij "muziek" genoemd kunnen worden, d.w.z. wil ze überhaupt als muziek kunnen worden ervaren door mijzelf.
Het brein wordt namelijk doorlopend, en altijd in zekere mate, voor de gek gehouden door electronisch gereproduceerde muziek. We horen daardoor
altijd, hoe en waar dan ook, en zonder het echt te hoeven zien, dat het niet echt akoestisch is wat daar klinkt, maar electronisch wordt opgewekt en weergegeven.

De mate waarin precies dit nog hoorbaar is, zal eveneens de mate moeten zijn waarin we onszelf voor de gek moeten zien te blijven houden, door steeds tegen onszelf te blijven zeggen dat het wel degelijk echte muziek is die we daar horen.
Vroeg of laat zal daardoor 'luistermoeheid' ontstaan, en dat zal geen verrassing zijn...


Een geluidsinstallatie die dit geheel automatisch verlopende, brein-gestuurde proces kan reduceren, en mogelijk heel ver kan doen stoppen, zal daardoor volkomen overtuigende muziek weergeven. Zelfs als er op de geluidsweergave zelf nog een en ander valt aan te merken!
Dit geldt ook voor de ongeoefende luisteraar -- en misschien nog wel meer!
De luisteraar zal bijna niet kunnen weten of het werkelijk akoestisch geluid is, of toch de door electronica gereproduceerde muziekopname. Kenmerkende artefacten van electronica en hifi zijn nauwelijks nog aanwezig, waardoor het brein ons ook niet meer de heel tijd hoeft te blijven misleiden over wat daar nu echt speelt.

High-End audio is daarom eigenlijk altijd te duiden als
'middelen tot het herscheppen — thuis bij de luisteraar — van de muzikale boodschap van een componist of artiest, middels een door ervaring en experiment geoptimaliseerd maximum aan overtuigingskracht, emotie en intensiteit.
Dit zijn drie convergerende en overlappende subjectieve eigenschappen die vooral de beleving duiden, maar die erg sterk beïnvloed worden door het soort geluid waarnaar we dan luisteren.

Omdat muziek belangrijk is voor een echte muziekliefhebber, is ook het herscheppen van muziek met de grootst mogelijke natuurgetrouwheid en overtuigingskracht van doorslaggevend belang. Met absolute zekerheid kan ik melden dat noch de inhoud van de portemonnee, noch die van de muziekruimte
doorslaggevend belangrijk zijn voor het realiseren van die overtuigingskracht.

High-end audioproducten zijn componenten voor muziekweergave die nog maar heel weinig overeenkomsten hebben met geluidsinstallaties en soundbars die momenteel in de elektronicasupermarkten worden verkocht.
Een systeem voor muziekweergave is geen huishoudelijk apparaat zoals een wasmachine of broodrooster; het is voor de liefhebber van muziek een geselecteerd voertuig voor het uitdrukken van het uitgestrekte emotionele en intellectuele potentieel van muziek, vastgelegd op grammofoonplaten, cd’s en andere digitale dragers.
Hoe overtuigender de kwaliteit van de reproduktie, hoe dieper de verbinding met de muziek kan worden.



Het high-end ethos — namelijk, dat muziek en de overtuigingskracht van haar weergave zeer belangrijk zijn — komt tot uiting in high-end of serieuze dedicated audiocomponenten.
Ze worden altijd ontworpen door toegewijde en enthousiaste mensen, die technische vaardigheid en muzikale gevoeligheid combineren in het creëren van componenten die luisteraars een stap dichter bij de originele muzikale gebeurtenis kunnen brengen.
High-End producten worden ontworpen met het oor en gebouwd met de hand. Ze bestaan om één reden: de belevingservaring van het luisteren naar muziek te versterken.

Een heersend denkbeeld bij hifi-consumenten is dat high-end audio per definitie ook heel kostbare audio zal zijn. Dat is al een tamelijk genuanceerd denkbeeld in vergelijking met dat van de massa. In het denken van de massa is high-end audio immers niets anders dan
ingewikkelde geluidsapparatuur met vele dure, luxe mogelijkheden en met prijskaartjes die op miljonairs zijn gericht! De prestaties zullen "vast wat beter zijn" dan de hifi die in de plaatselijke elektronicazaak wordt verkocht, zo wordt algemeen aangenomen, maar wie kan zich zoiets nu eigenlijk veroorloven?
Mede om die reden wordt high-end audio ook nog beschouwd als exclusief voor getrainde, onderscheidende luisteraars, snobs of apparatuur- en gadgetfreaks, maar het is zomaar niet weggelegd voor de gemiddelde man of vrouw uit de straat.

High-end audio is,
werkelijk (en gelukkig)
niets van dit alles !!!











Thomas A. Edison,
overduidelijk zelf ook
een enthousiast audiofiel....

Allereerst slaat de term "high-end" op de prestaties van het product; niet op de prijs ervan. Veel echte high-end systemen kosten niet zoveel meer — en soms ook wel minder — dan de alles-in-één systemen uit een elektronicasupermarkt. Ik was zelf gedurende bijna 35 jaar in staat om heel veel zogenaamde 'goedkopere systemen' te beluisteren, die wel degelijk de essentie wisten te vatten van datgene waar het bij muziekweergave om gaat. Systemen die best binnen het budget kunnen vallen van een volkomen normale en gemiddelde consument, met een iets bovengemiddeld gevoel voor kwaliteit.
Maar inderdaad, hoewel high-end audiocomponenten ook heel kostbaar
kunnen zijn, houdt dat simpelweg dan nog niet in dat je een tweede hypotheek moet afsluiten om kwaliteitsweergave in huis te halen. Een geweldig klinkend muzieksysteem zal minder kostbaar kunnen zijn dan je misschien denkt,
mits je tegelijk bereid bent om alle aspecten die met muziekweergave thuis samenhangen de juiste aandacht te geven.

Het is in dit verband zinvol om te bedenken dat de
akoestische eigenschappen van een ruimte
waarin muziek afgespeeld moet worden,
als een echt component in de weergaveketen
moeten worden opgevat.


Ten tweede gaat het bij high-end audio om
het overbrengen van de muzikale inhoud of boodschap -- om de beleving van een 'muzikale gebeurtenis'. Het gaat juist niet om het inbouwen van uitgebreide, lastig te bedienen of zelfs nutteloze gebruiksmogelijkheden en functies!
In feite zijn high-end systemen meestal gebruiksvriendelijker dan in massa geproduceerde mid-fi systemen. Dat komt omdat de high-end ethiek
het weglaten van niet-essentiële of nutteloze functies voorschrijft. Deels is dat omdat het daardoor vrijkomende budget kan worden omgezet naar meer geluidskwaliteit. High-end audio is primair bedoeld voor muziekliefhebbers, en bepaald niet voor apparatuurfetisjisten. Die komen daarmee niet snel aan hun trekken. Mogelijk maken ze nog eens de overstap van apparaatbeleving naar muziekbeleving, maar dat hoeft niet om te kunnen genieten van de hobby zelf...

In de derde plaats weten
alle mensen die van muziek houden feilloos en meteen een overtuigende weergave op waarde te schatten.


Er zijn zeker geen "gouden oren" vereist
om te kunnen beoordelen of muziekweergave je
echt overtuigt. Dat gaat immers vanzelf...

Wel is natuurlijk aandacht vereist, om dat
wat daar speelt ook tot je door te laten dringen.
Het gemak en de vanzelfsprekendheid
waarmee dit plaatsvindt, is de beste indicator
voor
'muzikale overtuigingskracht'!


De verschillen tussen echt overtuigende en middelmatige muziekweergave worden
juist bij leken heel snel duidelijk, omdat zij niet snel gehinderd zullen worden door allerlei tijdens het luisteren meelopende technische oordelen.
Een geoefende geluidsluisteraar zal dit vaak wel doen. De leek gaat zodoende direct naar de kern die "muzikale overtuigingskracht" heet. En de reactie — meestal een uitdrukking van genoegen, samen met aangename verrassing — van iemand die voor het eerst een overtuigend high-end audiosysteem hoort, onderstreept dat high-end audio eigenlijk gewoon herkend en gewaardeerd kan worden door iedereen. Als je van muziek houdt zul je er simpelweg meer van kunnen houden bij een goed samengesteld high-end systeem.
Zo eenvoudig is het.

Tenslotte, maar niet in het minst,
is het de bedoeling van high-end audio
om
apparatuur te laten "verdwijnen" !!!


Wanneer dàt plaatsvindt weten we dat de hoogste vorm van communicatie tussen de muzikant en de luisteraar is bereikt, ongeveer op dezelfde manier als waarop dat bij een live uitvoering kan worden bereikt. High-end audio draait niet om apparatuur en meetgegevens; het draait echt helemaal om muziek.

Het artikel, "
Muziek en Geluid -- een wezenlijk onderscheid" handelt over de valkuil van de audiofiel, die het luisteren naar muziek heeft verruild voor de doorlopende beoordeling van geluid.
Het sluit goed aan op het bovenstaande.



naar boven











dit KAN high-end audio zijn!



Minder is Meer…….

Het high-end credo stelt, dat
hoe minder het muzieksignaal wordt bewerkt, hoe beter dat is. Elk elektronisch circuit en stukje draad, de toonregeling, een schakelaar, allemaal tasten ze het signaal in zekere mate aan, en daarme ook een deel van de muzikale beleving. Om deze reden zul je zomaar geen grafische equalizers, spatial enhancers, 'subharmonische synthesizers' of soortgelijke gimmicks aantreffen in of samen met high-end apparatuur.
Met dergelijke hulpmiddelen laten we niet alleen het streven naar muzikale werkelijkheid varen. Ze voegen ook veel elektronica toe
aan de signaalweg. Door het minimaliseren van de hoeveelheid elektronica en contactovergangen tussen jou en de muzikant(en), kunnen high-end audioproducten de directheid van de muzikale ervaring beter maximaliseren.
Minder is meer....

Stel jezelf voor dat je staat te kijken aan de rand van de Grand Canyon, overweldigd door de grootsheid van het tafereel zoals op de foto rechts.

Je ervaart niet enkel de uitgestrektheid van dit massieve beeldhouwwerk, uit het diepste van de aarde uitgehouwen, maar gelijktijdig dringen ook alle subtiele details van het landschap zich aan je op, levendig en levend. Je kunt fijne gradaties van kleur en tint waarnemen in de lagen van het gesteente — onderscheidingen van de vele tinten rood kunnen in een oogwenk worden gezien. Subtiele details van de veelheid aan enorme rotsformaties worden onderscheiden
door er gewoon naar te kijken, waardoor de waarneming als geheel wordt versterkt en verdiept door al het detail.
Contrasten tussen licht en schaduw lichten het schijnbaar oneindige netwerk van scheuren en afgronden uit. Hoe langer en beter (of vaker) je kijkt, hoe meer je zult gaan zien.
Zo'n rijkdom aan zintuiglijke prikkels doet je stilstaan, aan de rand, met diep ontzag voor de ondoorgrondelijke schoonheid van zoiets als de vrije en wilde natuur.


Stel jezelf nu voor dat je naar hetzelfde tafereel kijkt, maar dan door een raam dat bestaat uit meerdere lagen glas en waarvan elke laag net niet volmaakt doorzichtig is.
Eén laag legt een grijs waasje, nauwelijks waarneembaar maar onmiskenbaar, over het hele tafereel. Vooral die levendige roodtinten worden nogal afgevlakt!
In zo'n ogenschijnlijk klein 'foutje' gaat ineens veel van het diepere onderscheid verloren dat daarnet nog die indrukwekkende inhoud verleende aan het tafereel.
Een eveneens bijna onzichtbare en zeer fijne korrelstructuur in de daarop volgende glaslaag vermindert het vermogen om de textuur in de constrasterende rotspartijen zo crispy waar te blijven nemen. Zeg maar dag tegen aspecten als diepte, kleurverzadiging en algehele scherpte.
Weer een andere glaslaag heeft het in zich om het contrast tussen licht en schaduw aan beide uiteinden wat in te dammen, zodat de van oorsprong enorme breedte en diepte van de canyon al bijna tot een plat vlak is gereduceerd door enkele, op zichzelf nog relatief onbetekende foutjes of tekortkomingen.

Tenslotte begrenst ook het raamkozijn zelf, waarin het glas zit,
het volledige uitzicht in één blik, waardoor vooral de impact van 'het grote overzichtsplaatje' en het gevoel van grootsheid fors inleveren. In plaats van de directe en onmiddellijke werkelijkheid van het "staan aan de rand van de Grand Canyon" is er een kunstmatig gereproduceerd uitzicht ontstaan over een ietwat grijzig, soms bijna somber en tamelijk levenloos landschap. Ook met contrastverhogende maatregelen komt de diepte niet meer terug. En zelfs met kleuverhogende maatregelen komt de grootsheid van de kleuren die verloren gingen niet meer zo overtuigend terug.
Je kunt zulke beelden net zo goed op een televisie bekijken....

Het beluisteren van muziek die wordt afgespeeld
via een ontoereikende geluidsinstallatie is natuurlijk
zoals het kijken naar de Grand Canyon door lagen gelaagd glas
die in een kozijn werden geplaatst.

Er blijft in beide gevallen bedroevend weinig over
van de overtuigingskracht en bedoeling die zich bij een live beleving
automatisch, onmiddellijk en zonder omwegen
heel krachtig aan je zou opdringen!


Elk component of onderdeel in de afspeelketen — CD-speler, draaitafel, voorversterker, eindversterker, luidsprekers, de kabels die alles verbinden en zelfs het materiaal van het audiorack zelf of dat van de vloer — vervormt het doorgegeven en weergegeven signaal altijd enigszins. Het liefst is die vervorming (die meerdere gedaantes kan aannemen) zeer minimaal of afwezig!
Zodoende kan het ene product
een grof en korrelig tapijtje leggen onder de textuur van individuele instrumenten. Een ander apparaat haalt het dynamisch contrast tussen luide en zachte passages min of meer onderuit, waardoor een essentieel kenmerk van expressie voor een componist of muzikant wordt gecompromitteerd. Nog een ander component drapeert een soort donkerbruine grauwsluier over alle muziek, waardoor het subtiele tonale kleurenspel voor een deel wordt tenietgedaan, en alle instrumenten worden 'overgoten' met eenzelfde nietszeggend timbre dat er altijd bij is.

Tenslotte zal het raamkozijn zelf — dat wil zeggen, het complete elektronische en mechanische weergeefsysteem, inclusief de opstelling en de akoestiek —
de grootsheid en omvang die de artistieke bedoeling van de artiest omvatte flink aantasten, en daarmee tegelijkertijd veel teveel over moeten laten aan de eigen verbeelding. En die moet al zo hard werken, om het brein te blijven wijsmaken dat er zich wel degelijk iets muzikaals afspeelt hier. De verbeeldingskracht heeft zo zijn eigen grenzen, en wanneer die overschreden worden werkt het mechanisme van zelfmisleiding gewoon niet meer. We kunnen ons, na elke degradatie door een of ander component, niet eindeloos blijven misleiden.

Bij high-end audio gaat het erom zoveel mogelijk glaslagen uit het fotoveerbeeld in de eerste plaats te
mijden dan wel te verwijderen, waarna de lagen die mogen of moeten blijven zo transparant en geordend mogelijk worden gemaakt. Hoe minder ramen, en hoe minder invloed ze nog kunnen hebben op de informatie die er doorheen moet gaan, des te dichter we komen bij de werkelijkheidservaring en de gezochte overtuigingskracht, en des te dieper de verbinding met de muzikale boodschap zal kunnen worden.

Het zou echt duidelijk mogen zijn, dat 'lagen' en 'ramen' hier
niet alleen verwijzen naar electronica en aanverwante hardware !

Ook alle akoestische en opstellings-gerelateerde parameters
voegen zich geheel vanzelf bij de muzikale presentatie als geheel
en bepalen mede,
zo niet voor het grootste deel, de kwaliteit daarvan...







Waarom
zouden high-end audioproducten dan in principe meer transparante ramen zijn, die je beter laten uitkijken over een muzikale gebeurtenis dan geluidsinstallaties en soundbars van de elektronicagigant, meestal geselecteerd op looks en formaat?


High-end producten worden, als het goed is, primair ontworpen om overtuigend te klinken — dat wil zeggen, zoveel mogelijk zoals in het echt. Ze worden niet primair ontworpen om goed te presteren volgens een norm, een technische specificatie of een meetmethode.
De echte high-end ontwerper
luistert naar het product tijdens alle stadia van ontwikkeling, na het verwisselen van bepaalde onderdelen en als gevolg van het uittesten van verschillende technieken en schakelingen, om zo het meest overtuigende en werkelijkheidsgetrouwe geluid voort te kunnen brengen dat mogelijk is. En uiteraard binnen het op voorhand daarvoor gestelde budget! Hij combineert technische vaardigheid en kennis met muzikale gevoeligheid om een product te creëren dat het beste een muzikale boodschap kan overdragen. Deze toewijding ontaardt vaak in ijverig speurwerk, waarmee honderden uren van luisteren gemoeid kunnen zijn, alsmede een nauwgezette aandacht voor elke factor die van invloed kan zijn op het geluid. Regelmatig zal een duurder onderdeel worden toegepast om de geluidskwaliteit van het product te verbeteren, terwijl de bedoelde verkoopprijs gehandhaafd kan blijven. De meerprijs voor het toevoegen van het muzikaal superieure onderdeel komt dan voor rekening van de marge van de fabrikant.
Waarom?
Toch omdat de high-end ontwerper [meestal] begaan is met muziek en haar weergave.



In de tweede plaats worden massaproducten van de bekende elektronicagiganten meestal ontworpen vanuit de grondgedachte dat ze
goed presteren op papier — via de technische specificaties van het apparaat dus — wat nogal eens ten koste kan gaan van de geluidskwaliteit en de overtuigingskracht.
Een notoir voorbeeld is de "THD-oorlog" uit de jaren '70 en '80 (die ook in 2017 nog niet blijkt te zijn opgehouden voor iedereen). THD betekent "totale harmonische vervorming" [total harmonic distortion]. Het is een specificatie die alom als maatstaf voor de kwaliteit van een versterker gehanteerd wordt door onervaren consumenten. Maak je geen zorgen als je dat ook hebt gedaan. Immers: wie heeft dat
niet gedaan voordat de kennis over dit onderwerp zich verruimde?

Hoe lager de THD-waarde en tegelijkertijd ook hoe hoger de dempingsfactor, des te beter een versterker werd geacht te zijn. Dit bracht elektronicagiganten ertoe om producten op de markt te brengen met snel kleiner wordende THD-waardes. Het werd uiteindelijk een wedstrijd om te zien welk merk de meeste nullen achter de komma kon vermelden in de folders onder THD-specificaties. We hebben het over percentages in de orde van grootte van 0,001% THD en kleiner! Veel consumenten kochten dan hun receivers of versterkers op basis van zulke specificaties, velen zelfs alleen op basis van folders! Sommigen ook nog op basis van 'horen zeggen', en de dealers waren destijds maar al te bereid om lage THD-cijfers en hoge dempingsfactoren zo hoog als de hemel te prijzen.

Hoewel een lage THD-waarde natuurlijk een prijzenswaardig
ontwerpdoel kan zijn, ontstond er destijds ook meteen een heel groot probleem..
De oorzaak dat het middel erger bleek te zijn dan de kwaal lag geheel en al in de methode waarmee de extreem lage vervormingscijfers electronisch werden gerealiseerd!

Eén specifieke techniek voor het terugdringen van vervorming in een versterker wordt "terugkoppeling" genoemd. Daarbij wordt een deel van het uitgangssignaal van de versterker naar de ingang teruggekoppeld. Grote hoeveelheden terugkoppeling verlagen sterk de THD-waarde. Ze veroorzaken tegelijk ook heel andere problemen, die niet de technische maar de muzikale kwaliteiten van de versterker aantasten.
Maar zouden de elektronicagiganten het destijds erg hebben gevonden dat de grote hoeveelheden terugkoppeling, toegepast in hun versterkers en receivers, deze producten in werkelijkheid
slechter lieten klinken? Zeker niet, terwijl ze het natuurlijk wel wisten! Het enige dat, in een louter commercieel plan van aanpak telde, was het vervaardigen van een handelsartikel dat in nog grotere hoeveelheden zou verkopen dan de vorige series.
Ze verruilden een groot stuk van de muzikale prestaties voor een juichende, maar tamelijk onbetekenende technische specificatie, die met succes aan het grote publiek als van enorm groot belang kon worden verkocht.

Kopers die hun audiocomponenten aanschaften op basis van een blad met technische gegevens werden aldus de trotse eigenaars van middelmatig of slecht presterende geluidssytemen, die qua overtuigingskracht gemakkelijk overbluft werden door gedateerde versterkerontwerpen waarin nog gebruik gemaakt werd van vacuümbuizen. Ironisch genoeg bezaten versterkers met de laagste THD-cijfers meestal ook geringere weergavekwaliteiten. Ze ontbeerden de overtuigingskracht waarnaar echte liefhebbers zo naarstig zochten en nog steeds zoeken. Ze brachten een "zielloos" of klinisch geluid voort -- technisch erg correct en geluidstechnisch ook best 'mooi', maar zo plat als een pannenkoek en zonder muzikaal draagvermogen. Bijna alsof die eigenschappen er ergens in het proces werden uitgebleekt, om signaaltechnisch gezien zo schoon mogelijk voor de dag te kunnen komen.

Hoewel de race om lage THD-cijfers tegenwoordig wel is gelopen en terugkoppeling veel genuanceerder wordt bekeken, bestaat er altijd ook een flinke groep muziekliefhebbers die vanuit een technische of wetenschappelijke achtergrond de meest spectaculair metende geluidsinstallaties bouwt of wil samenstellen. Met precies hetzelfde argument als de massaproducent van vroeger:
met zulke specificaties kan het niet anders of het moet wel fabeltastisch goed klinken!
Dat geloven zij oprecht.
De op specificaties gerichte mentaliteit is simpelweg nooit verdwenen, maar krijgt elk decennium een licht gewijzigde nadruk. In 2017 zijn digitale DSP-tovertrucs zowel populair als een heilig huis. Ook klasse-D versterkermodules mogen tegenwoordig zomar voor weergave van het middengebied en het hoog worden ingezet, omdat je aan de specificaties wel kunt zien dat ze daar prima toe in staat zijn.
Het komt toch weer steeds op hetzelfde neer: bepaalde specificaties worden tijdelijk heilig verklaard, terwijl de luisterervaring bij zulke sets tamelijk unaniem in de richting van een heel correct geluid gaat, met maar heel weinig muzikale overtuigingskracht.

Voor muziekliefhebbers zijn specificaties
soms van belang, en dan niet als op zichzelf staande grootheden die perfectie duiden, maar als bijkomende selectiecriteria in specifieke situaties. De keuze voor buizen of transistors. Voor analoog of digitaal. Voor cd of voor streaming. Op beide wegen is steeds een absolute muzikale overtuigingskracht vind- en haalbaar, maar niet door alleen maar de specificaties te hanteren.

Het voorbeeld van de THD-specificaties illustreert het enorme verschil tussen fabrikanten die
produceren voor de massamarkt, en de geheel langs andere lijnen evoluerende overwegingen van high-end ontwerpers en fabrikanten aangaande dat wat een audiocomponent behoort te doen en niet te doen, in muzikaal opzicht. Laatstgenoemden vinden het uiteindelijk veel belangrijker hoe hun product klinkt, dan hoe het presteert op de testbank.
Ze weten ook dat hun doelgroep van muzikaal gevoelige luisteraars alleen maar aanschaft op basis van geluidskwaliteit, en soms ook op reputatie, maar zeker niet op basis van alleen de specificaties!

Specificaties kunnen, zoals gezegd, soms de doorslag geven. Bijvoorbeeld als er een zeer minimaal versterkervermogen vereist is voor het aansturen van luidsprekers met hoog rendement. Of als een versterker juist heel veel stroom moet kunnen leveren, nodig om bepaalde luidsprekers goed aan te kunnen sturen. Je kunt specs ook nodig hebben om te controleren of geluidsbronnen en een voorversterker elektronisch goed genoeg matchen.
Het gaat dan vaak over een speciale electronische match, die dan doorslaggevend kan zijn en daardoor bepaalde specificaties
eist aangaande het uitgangsvermogen of de ingangsimpedantie.



High-end audioproducten worden niet alleen met het oor ontworpen, maar worden ook vaak met de hand geassembleerd door bekwame vakmensen, die zelf ook trots willen zijn op hun eigen werk. Vaak zijn het muziekliefhebbers, die hun product met eenzelfde zorgvuldigheid bouwen als die welke in hun eigen huis wordt verlangd. Deze nauwgezette aandacht voor detail resulteert in een betere constructie of bouwkwaliteit. Beter gebouwde kwaliteit kan niet alleen leiden tot een betere geluidskwaliteit van het component, maar ook tot een langere periode van betrouwbaarheid en afwezigheid van tekenen van slijtage. Bovendien kunnen kwalitatief hoogwaardige en handgebouwde componenten een gevoel van trots bezit schenken, waaraan de makers van in massa geproduceerde producten niet kunnen tippen.

High-end audioproducten worden vaak geruggesteund door een betere klantenservice dan mid-fi producten. Omdat high-end fabrikanten meer om hun producten en klanten geven, bieden ze over het algemeen een langere garantietermijn, gemakkelijkere onderhouds- en vervangingsroutines, en een betere service. Het is niet ongebruikelijk voor high-end fabrikanten om producten die buiten de garantietermijn vallen toch (gedeeltelijk) kosteloos te repareren. Dat wil niet zeggen dat je nu zo'n behandeling moet verwachten; alleen dat het soms gebeurt bij high-end, en dat het ondenkbaar is bij massaproducten.
High-end ondernemingen geven soms echt nog om hun klanten.



Zulke kenmerken zijn uiteraard ook van toepassing op high-end speciaalzaken, vooral nu de markt in het laatste decennium zo is uitgedund en plaats heeft gemaakt voor internetwinkels.
De high-end dealer die anno 2017 nog weet te overleven heeft beslist een passie voor muziekweergave met jou gemeen, plus de wens om een goede service te bieden.
Op de pagina met
"Links" heb ik een aantal van zulke dealers (naast anderen) vermeld, die beslist ook over visie beschikken.

Wanneer je gewend bent om audio-apparatuur bij de elektronicagigant te kopen, kun je aangenaam verrast worden tijdens een bezoek aan een goede speciaalzaak. In plaats van te trachten om je iets te laten kopen dat misschien niet het juiste product voor je is, zal de meer verantwoorde high-end dealer ernaar streven om een systeem samen te stellen dat je zo lang mogelijk voorziet van een zo hoog mogelijke muzikale beleving. Zo'n dealer geeft voorrang aan jouw muzikale bevrediging boven een
"aanbieding van de maand".

Tenslotte kan worden gesteld dat high-end audio apparatuur net zo goed uit Nederland, Griekenland of Brazilië kan komen, als uit Japan of de VS. De beste audio-apparatuur komt niet automatisch uit Japan of de Verenigde Staten...


Kharma luidsprekersysteem,
op specificatie voor deze ruimte gebouwd;
er zijn soms geen grenzen...




Het is duidelijk dat high-end audioproducten wat mij betreft fundamenteel verschillend kunnen zijn van massaproducten. Al vanaf het moment van hun geboorte (op de tekentafel of al in het hoofd van de ontwerper) zijn de doelstelling van het ontwerp, het design, de bouw en de componenten die zullen worden gebruikt, tot aan de manier waarop de producten aan de man zullen worden gebracht totaal verschillend van elkaar.

We weten inmiddels dat datgene wat de high-end onderneming onderscheidt van de elektronicagigant vooral de zorgzame houding is, waarmee de high-end ontwerper muziek benadert. Hij maakt geen dozen die kunnen worden verkocht als ieder ander huishoudelijk of handelsartikel. Hij maakt zoiets als 'muziekinstrumenten', die een doorslaggevende invloed hebben op de wijze waarop klanten thuis muziek zullen gaan beleven.
De high-end ontwerper bouwt producten, waarnaar hij of zij zelf ook zou willen luisteren. Omdat hij om muziek geeft is het belangrijk voor hem hoezeer en op welke wijze een onbekende luisteraar — wellicht duizenden kilometers verderop — de vreugde van muziek beleeft. Hoe groter de
betrokkenheid van de luisteraar bij de muziek, des te beter de ontwerper zijn werk heeft gedaan.

In de ogen van de high-end ontwerper is het elektronische of mechanische ontwerp niet louter een technische aangelegenheid. Het zal voor techneuten ongetwijfeld zweverig klinken, maar het ontwerp in kwestie is voor hen zeker ook een daad van liefde en toewijding, en inmiddels gelukkig ook al weleens van welbewuste materiaalkeuzes!
En het is voor degene die niet aan een dergelijke benadering gewend is verrassend om dan de manier te kunnen ervaren waarop elk aspect van het ontwerp van een bepaald product — zowel technisch als muzikaal — wordt onderzocht. Het ethos van muziekweergave reikt tot in de kern van het bestaan van de highontwerper: het betreft geen baan waarvoor hij dagelijks komt opdagen.















Wat is high-end audio?
Wat is high-end geluid?

Het ontstaat wanneer het afspeelsysteem wordt vergeten, en schijnbaar en bijna ongemerkt werd vervangen door muziekbeleving in de muziekruimte.

Het is aanwezig als je je gewaar wordt dat de componist of artiest — over tijd en ruimte heen — iets tegen je kan zeggen.

Het is bijna tastbaar wanneer je de een of andere genoeglijke lichamelijke aandrang of sensatie ervaart tijdens een muzikale reis.

Het is de niet-te-omschrijven achtbaan van emoties, die de componist op een of andere manier heeft weten te vangen — coderen eigenlijk — in een combinatie van geluiden.

Het IS tastbaar als de fysieke wereld tijdelijk verdwijnt, enkel je bewustzijn en de muziek samen achterlatend.



Dat is dan high-end audio.....



Toine Dingemans, 15 september 2017.

naar boven